बाह्य ताणतणावांवर व्यक्तीची प्रतिक्रिया असे म्हणतात:

तणाव: कोणत्याही आव्हानाचा सामना करताना, आम्ही अतिरिक्त प्रयत्न करतो आणि आव्हानाला सामोरे जाण्यासाठी आमची सर्व संसाधने आणि समर्थन प्रणाली एकत्रित करतो. सर्व आव्हाने, समस्या आणि कठीण परिस्थिती आपल्याला तणावात टाकतात. तणावाचे वर्णन एखाद्या उत्तेजक घटनेला जीवाने केलेल्या प्रतिसादाचा नमुना असे केले जाऊ शकते ज्यामुळे समतोल बिघडतो आणि एखाद्या व्यक्तीचा सामना करण्याची क्षमता ओलांडते.

Key Points 

तणावाचे स्वरूप:

• ताण या शब्दाची उत्पत्ती लॅटिन शब्द 'स्ट्रिक्टस', ज्याचा अर्थ घट्ट किंवा अरुंद आणि 'स्ट्रिंगरे', क्रियापद म्हणजे घट्ट करणे असा होतो. हे मूळ शब्द ताणतणावाखाली असलेल्या अनेक लोकांद्वारे नोंदवलेल्या स्नायूंच्या घट्टपणा आणि आकुंचन आणि श्वासोच्छवासाच्या अंतर्गत भावना प्रतिबिंबित करतात.
• तणाव हे वातावरणाच्या वैशिष्ट्यांनुसार स्पष्ट केले जाते जे व्यक्तीला व्यत्यय आणतात.
• तणावग्रस्त अशा घटना आहेत ज्यामुळे आपले शरीर तणावाला प्रतिसाद देते. अशा घटनांमध्ये गोंगाट, गर्दी, खराब नातेसंबंध किंवा शाळा किंवा कार्यालयात रोजचा प्रवास यांचा समावेश होतो.
• बाह्य तणावाच्या प्रतिक्रियेला 'स्ट्रेन' म्हणतात.

तणावाचा मानसिक अर्थ

म्हणून, बाह्य ताणांवर व्यक्तीच्या प्रतिक्रियेला ताण म्हणतात.

Additional Information 

तणावाचे प्रकार:

• तणावाचे तीन प्रमुख प्रकार, उदा. शारीरिक आणि पर्यावरणीय, मानसिक आणि सामाजिक.
• निराशा, संघर्ष, अंतर्गत आणि सामाजिक दबाव हे मानसिक तणावाचे स्रोत आहेत.
• निराशा:
  • हे आपल्याला इच्छित उद्दिष्ट साध्य करण्यापासून अडथळा आणणाऱ्या एखाद्या किंवा एखाद्या व्यक्तीद्वारे गरजा आणि हेतू अवरोधित केल्यामुळे उद्भवते.
  • निराशेची अनेक कारणे असू शकतात जसे की सामाजिक भेदभाव, परस्पर दुखापत, शाळेत कमी ग्रेड इ.
• मतभेद:
  • हे दोन किंवा अधिक विसंगत गरजा किंवा हेतू यांच्यामध्ये होऊ शकते, उदा. नृत्य किंवा मानसशास्त्राचा अभ्यास करायचा की नाही. तुम्हाला अभ्यास सुरू ठेवायचा असेल किंवा नोकरी करायची असेल.
  • तुमच्यावर असलेल्या मूल्यांच्या विरोधात कोणतीही कारवाई करण्यासाठी तुमच्यावर दबाव आणला जातो तेव्हा मूल्यांचा संघर्ष असू शकतो.
• अंतर्गत दबाव:
  • हे आपल्या आतून आपल्याकडून अपेक्षांवर आधारित विश्वासांवर आधारित आहे जसे की, 'मी सर्वकाही उत्तम प्रकारे केले पाहिजे'. अशा अपेक्षांमुळे निराशाच होऊ शकते.
  • आपल्यापैकी बरेच जण आपली उद्दिष्टे साध्य करण्यासाठी अवास्तव उच्च मापदंड साध्य करण्याच्या दिशेने निर्दयपणे स्वतःला चालवतात.
• सामाजिक दबाव
  • जे लोक आपल्यावर अवाजवी मागणी करतात ते कदाचित घडवून आणतात.
  • जेव्हा आम्हाला त्यांच्यासोबत काम करावे लागते तेव्हा यामुळे आणखी दबाव येऊ शकतो. तसेच, असे लोक आहेत ज्यांच्याशी आपल्याला परस्पर अडचणींचा सामना करावा लागतो, एक प्रकारचा 'व्यक्तिमत्व संघर्ष'.

तणाव प्रक्रियेचे सामान्य मॉडेल: