खालीलपैकी कशावर प्रतिरोधकता अवलंबून नसते?

संकल्पना :

प्रतिरोधकता (ρ):

• पदार्थांच्या आकार आणि आकारापासून स्वतंत्र असलेल्या परंतु पदार्थांच्या स्वरूपावर आणि तापमानावर अवलंबून असलेल्या विद्युत प्रवाहाला विरोध करणाऱ्या वाहकाच्या गुणधर्माला प्रतिरोधकता म्हणतात.
• प्रतिरोधकतेचे एकक ओहम-मीटर (Ω-m) आहे.
• पदार्थाची प्रतिरोधकता त्याच्या स्वरूपावर आणि वाहकाच्या तापमानावर अवलंबून असते.
• पदार्थाची प्रतिरोधकता त्याच्या आकार आणि आकारावर (लांबी आणि क्षेत्रफळ) अवलंबून नसते .
• ज्या पदार्थांचे विद्युतप्रवाह सहजपणे चालते त्यांना वाहक म्हणतात आणि त्यांची प्रतिरोधकता कमी असते.
• ज्या पदार्थांमध्ये वीज सहजतेने वाहून नेली जात नाही त्यांना इन्सुलेटर म्हणतात आणि या पदार्थांची प्रतिरोधकता जास्त असते.
• प्रतिरोधकता ही वाहकाच्या प्रति एकक आकारमानातील मुक्त इलेक्ट्रॉनांच्या संख्येच्या आणि वाहकामधील मुक्त इलेक्ट्रॉनांच्या सरासरी विश्रांती वेळेच्या व्यस्त प्रमाणात असते.

प्रतिकार :

• कोणत्याही वाहकाच्या गुणधर्माला जो विद्युत प्रवाहाला विरोध करतो आणि पदार्थांचा आकार, तापमान आणि पदार्थांचे स्वरूप यावर अवलंबून असतो त्याला प्रतिकार म्हणतात.
• ते R ने दर्शविले जाते आणि SI एकक ओहम (Ω) आहे.

प्रतिकार याद्वारे दिला जातो:

R = ρL/A

जिथे ρ ही प्रतिरोधकता आहे, L ही लांबी आहे आणि A हे काट-छेदीय क्षेत्रफळ आहे.

स्पष्टीकरण :

वरील चर्चेवरून आपण असे म्हणू शकतो की

• प्रतिरोधकता सामग्रीच्या स्वरूपावर अवलंबून असते.
• प्रतिरोधकता सरासरी विश्रांती वेळेवर आणि प्रति युनिट आकारमानातील मुक्त इलेक्ट्रॉनांच्या संख्येवर अवलंबून असते.
• प्रतिरोधकता सामग्रीच्या परिमाणांवर (लांबी आणि क्षेत्रफळ) अवलंबून नाही. म्हणून पर्याय 3 योग्य आहे.

अतिरिक्त मुद्दे :

प्रतिरोधकता आणि प्रतिकार यातील फरक :