Question
Download Solution PDFखाली दिलेल्या विधानाचे खालीलपैकी योग्य वर्णन कोणते?
विधान:
सर्व प्राणी मरतात.
मानव हा प्राणी आहे.
प्रत्येक मनुष्य मरेल.
हे विधान आहे:
Answer (Detailed Solution Below)
Detailed Solution
Download Solution PDF
प्रमाण, हा एक संस्कृत शब्द आहे, ज्याचा शाब्दिक अर्थ "पुरावा" आणि "ज्ञानाचे साधन" आहे. प्रमाणाच्या अभ्यासाला न्याय म्हणतात. यात एक भिन्न विचार आणि तत्वज्ञान आहे ज्याद्वारे एखादी व्यक्ती जगाला समजू शकते.
प्रमाणाचे प्रकार |
वर्णन |
उदाहरण |
प्रत्यक्ष (समज/धारणा) |
हे धारणा म्हणजे ज्ञानेंद्रियांवर आधारित ज्ञान आहे. |
|
अनुमाना (अनुमान) |
हे ज्ञान कोणत्याही ज्ञानेंद्रियांद्वारे प्राप्त होत नसून गृहीतक किंवा अनुमानेद्वारे प्राप्त झालेले ज्ञान आहे. आपण जे पाहतो त्यावरून आपल्याला जे दिसत नाही त्याचे ज्ञान आपण गृहीत धरतो. |
|
उपमान (तुलना) |
दोन माहिती स्रोतांची तुलना करून आपल्याला मिळालेल्या ज्ञानाचा हा प्रकार आहे. |
कुत्रा कसा दिसतो हे माणसाला माहीत असते (चार पायांचा प्राणी जो भुंकतो). म्हणून, जेव्हा तो वेगळ्या ठिकाणी जातो आणि एक समान प्राणी पाहतो तेव्हा तो त्यास कुत्र्याशी जोडू शकतो. |
अर्थपट्टी (तात्पर्य) |
हे ज्ञान आहे जे आपल्याला संबंध आणि संकेताने मिळते. |
जर एखाद्या निरोगी व्यक्तीने असे म्हटले की तो रात्री झोपत नाही, तर या धारणेने, विश्वासाने आणि गृहीतकाने तो दिवसा झोपतो असा विचार करू शकतो. |
अनुपलब्धि (गैर-आशंका) |
हे असे ज्ञान आहे जे अस्तित्वात नसलेल्या गोष्टीच्या आकलनावर आधारित आहे. |
वर्गात विद्यार्थी नाहीत, कारण आपण त्यांना पाहू शकत नाही. आपण असा निष्कर्ष काढू शकतो की वर्गात विद्यार्थी नाहीत. |
शब्द (मौखिक साक्ष) |
हे मौखिक संकेतावर आधारित ज्ञान आहे. |
|
प्रत्यक्ष प्रमान दोन प्रकारचे आहे:
- प्रत्यक्ष धारणा: हे ज्ञान आपल्या ज्ञानेंद्रियांद्वारे थेट घडते. उदाहरण: नाक (वास), त्वचा (स्पर्श), डोळे (पाहणे), कान (ध्वनी), जीभ (चव). त्याला अनुभव असेही म्हणतात.
- अप्रत्यक्ष धारणा: स्मृती किंवा स्मरणशक्तीवर आधारित ज्ञान. उदाहरण: मांजर कशी दिसते हे आपल्या सर्वांना माहीत आहे. हे ज्ञान आपल्या स्मृतीमध्ये पोसते. म्हणून, जेव्हाही आपण तोच किंवा समान प्राणी पाहतो तेव्हा आपण त्याला सहजपणे मांजरीशी जोडू शकतो.
प्रश्नात असे म्हटले आहे: सर्व प्राणी मरतात. मानव हा प्राणी आहे. प्रत्येक मनुष्य मरेल. येथे पहिल्या दोन विधानांचे अनुमान काढल्यानंतर तिसरे विधान दिले आहे. अशा प्रकारे योग्य उत्तर अनुमान आहे.
Last updated on Jun 9, 2025
-> Maharashtra SET 2025 hall ticket is out on the official website on 9th June 2025.
-> Savitribai Phule Pune University, the State Agency will conduct 40th SET examination on Sunday, 15th June, 2025.
-> Candidates having a master's degree from a UGC-recognized university are eligible to apply for the exam.
-> The candidates are selected based on the marks acquired in the written examination, comprising two papers.
-> The serious aspirant can go through the MH SET Eligibility Criteria in detail. Candidates must practice questions from the MH SET previous year papers and MH SET mock tests.