तेलक्षेत्र दुरुस्ती विधेयक, 2024 संसदेत मंजूर करण्यात आले आहे. नवीन विधेयकांतर्गत "खाणपट्टे" याची जागा कोणत्या संज्ञेने घेतली आहे?

पेट्रोलियम पट्टे हे योग्य उत्तर आहे.

In News

• तेलक्षेत्र दुरुस्ती विधेयक, 2024 संसदेत मंजूर

Key Points

• तेलक्षेत्र (नियमन व विकास) सुधारणा विधेयक, 2024 हे तेलक्षेत्र (नियमन व विकास) अधिनियम, 1948 मध्ये सुधारणा करण्याचा प्रयत्न करते.
• खनिज तेलांची व्याख्या विस्तृत करून त्यात नैसर्गिकरित्या उद्भवणारे हायड्रोकार्बन, कोळशाच्या थरातील मिथेन आणि शेल वायू/तेल यांचा समावेश केला आहे.
• कोळसा, लिग्नाइट आणि हेलियम हे खनिज तेलांच्या व्याख्येतून वगळण्यात आले आहेत, कारण ते खाण व खनिजे (विकास व नियमन) अधिनियम, 1957 अंतर्गत नियंत्रित केले जातात.
• खनिज तेलांच्या शोध, उत्पादन आणि विल्हेवाटीसाठी "खाण पट्टे" हा शब्द "पेट्रोलियम पट्टे" असा बदलला आहे.
• 1948 च्या तेलक्षेत्र कायद्यांतर्गत विद्यमान खाण पट्टे वैध राहतील आणि त्यात बदल केले जाणार नाहीत.
• सदर विधेयकात उल्लंघनांसाठीचा आर्थिक दंड वाढवला आहे, ज्यामध्ये कमाल 25 लाख रुपये दंड आणि सततच्या उल्लंघनांसाठी दररोज 10 लाख रुपये अतिरिक्त दंड निश्चित केला आहे.
• सदर विधेयकाचा उद्देश पेट्रोलियम उत्पादनात खाजगी गुंतवणुकीला प्रोत्साहन देणे आणि विद्यमान पट्ट्यांचे नुकसान होणार नाही याची खात्री करणे आहे.
• पेट्रोलियम भाडेपट्टे  अनुदान, संवर्धन व खनिज तेलांच्या विकासाच्या विविध पैलूंचे नियमन करण्यासाठी केंद्र सरकारकडे नियमन करण्याचे अधिकार आहेत.
• सदर विधेयक पेट्रोलियम पट्ट्यांचे विलीनीकरण, सुविधांचे वाटप आणि पर्यावरणीय जबाबदाऱ्या यांसारख्या मुद्द्यांवर केंद्र सरकारच्या अधिकाराचा विस्तार करते.
• दंडासाठी निर्णय देणारा अधिकारी संयुक्त सचिव किंवा त्याहून उच्च दर्जाचा अधिकारी असेल.
• PNGRB अधिनियम, 2006 नुसार, न्यायनिर्णय प्राधिकरणाच्या निर्णयांविरुद्ध अपील ही वीज अपीलीय न्यायाधिकरणाकडे केले जाईल.