शाळेतील लिंगभेद टाळण्याची सर्वोत्तम पद्धत कोणती असू शकते?

This question was previously asked in
CTET November 2012 Paper- 1 (L - I/II: Hindi/English/Sanskrit)
View all CTET Papers >
  1. संगीत स्पर्धेसाठी मुलींपेक्षा मुलांची निवड करणे
  2. शिक्षकांना त्यांच्या लिंग-पक्षपाती वागणुकीची जाणीव आहे
  3. समान संख्येने पुरुष आणि महिला शिक्षकांची भरती
  4. शाळेतील लैंगिक भेदभाव दूर करण्यासाठी नियम तयार करणे आणि त्याची काटेकोरपणे अंमलबजावणी करणे

Answer (Detailed Solution Below)

Option 2 : शिक्षकांना त्यांच्या लिंग-पक्षपाती वागणुकीची जाणीव आहे
Free
CTET CT 1: TET CDP (Development)
72.5 K Users
10 Questions 10 Marks 8 Mins

Detailed Solution

Download Solution PDF

शाळेतील लिंगभेद टाळण्याची सर्वोत्तम पद्धत शिक्षकांना त्यांच्या लिंग-पक्षपाती वर्तनाची जाणीव असणे असू शकते.

 Key Points

  • मेटाकॉग्निशन उच्च-क्रम विचारसरणीचा संदर्भ देते ज्यामध्ये शिक्षणामध्ये समाविष्ट असलेल्या संज्ञानात्मक प्रक्रियांवर सक्रिय नियंत्रण समाविष्ट असते. विद्यार्थ्यांचे शिक्षण वाढविण्यासाठी, तात्काळ निकाल मिळविण्यासाठी आणि विद्यार्थ्यांना त्यांच्या शिक्षणाच्या प्रक्रिया समजून घेण्यास मदत करण्यासाठी ही एक अधिकाधिक उपयुक्त यंत्रणा आहे.
  • दिलेल्या शिकण्याच्या कार्यासाठी नियोजन करणे, समजूतदारपणाचे निरीक्षण करणे आणि कार्य पूर्ण करण्याच्या दिशेने प्रगतीचे मूल्यांकन करणे यासारख्या उपक्रम असतात.
  • लिंग भेद हे असे वर्तन आहे जे एका लिंगाच्या संदर्भात दुसर्‍या लिंगाच्या संदर्भात भेद दर्शवते.
  • लिंग रूढीवादी रोखण्यात आणि वर्गातील लिंगभेद कमी करण्यात शिक्षक महत्त्वाची भूमिका बजावतात. शाळेतील लिंग भेदभाव टाळण्याचा सर्वोत्तम मार्ग म्हणजे शिक्षकांद्वारे त्यांच्या लिंग-भेद वागणुकीचे मेटाकॉग्निशन करणे हा असू शकतो कारण मेटाकॉग्निशन एखाद्या व्यक्तीच्या त्याच्या/तिच्या आकलन आणि ज्ञानाबद्दल जागरूकता दर्शवते. शिक्षकांनी विद्यार्थ्यांबद्दलचे त्यांचे लिंग-भेद वर्तन समजून घेणे आवश्यक आहे. जेणेकरून ते लिंग-भेद वागणूक किंवा उपक्रम काढून टाकू शकतील.

 Additional Information

  • संगीत स्पर्धेसाठी मुलींपेक्षा जास्त मुलांची निवड करणे ही देखील एक लिंग-भेद उपक्रम आहे. लिंगभेद टाळण्यासाठी शिक्षकांनी मुली आणि मुले दोघांनाही समान महत्त्व दिले पाहिजे. त्यामुळे, संगीत स्पर्धेसाठी मुलींपेक्षा जास्त मुलांची निवड करणे हा शाळेत लिंगभेद टाळण्याचा योग्य मार्ग नाही.
  • समान संख्येने पुरुष आणि महिला शिक्षकांची नियुक्ती शिक्षकांसाठी लैंगिक-समान कार्यस्थळ तयार करू शकते. परंतु वर्गात लिंग भेदभाव असेल तर त्याचा विद्यार्थ्यांशी काही संबंध नाही.
  • शाळेतील लिंग भेदभाव दूर करण्यासाठी नियम तयार करणे आणि त्याची काटेकोरपणे अंमलबजावणी करणे ही त्यांची मानसिकता बदलली नाही तर कदाचित कार्य करणार नाही. म्हणून, त्यांच्या लिंग-भेद उपक्रमामागील कारण समजून घेणे फार महत्वाचे आहे. शाळेतून लैंगिक-भेद उपक्रम काढून टाकण्याची जबाबदारी शिक्षकांनी घेतली पाहिजे.

तर, आपण असा निष्कर्ष काढू शकतो की शिक्षक लिंग रूढींना रोखण्यासाठी आणि वर्गातील लिंगभेद कमी करण्यासाठी महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावतात. शाळेतील लिंगभेद टाळण्याचा सर्वोत्तम मार्ग म्हणजे शिक्षकांच्या लिंग-भेद वर्तणुकीचे मेटाकॉग्निशन हा असू शकतो.

Latest CTET Updates

Last updated on Apr 30, 2025

-> The CTET 2025 Notification (July) is expected to be released anytime soon.

-> The CTET Exam Date 2025 will also be released along with the notification.

-> CTET Registration Link will be available on ctet.nic.in.

-> CTET is a national-level exam conducted by the CBSE to determine the eligibility of prospective teachers.  

-> Candidates can appear for CTET Paper I for teaching posts of classes 1-5, while they can appear for CTET Paper 2 for teaching posts of classes 6-8.

-> Prepare for the exam with CTET Previous Year Papers and CTET Test Series for Papers I &II.

More Gender Roles Questions

Get Free Access Now
Hot Links: teen patti master 2023 teen patti real cash teen patti 100 bonus teen patti all app teen patti wealth