Question
Download Solution PDFखालीलपैकी कोणते उपकरण आपल्या कार्यामध्ये 'विद्युतधारेच्या चुंबकीय प्रभावाच्या' तत्त्वाचा समावेश करत नाही?
Answer (Detailed Solution Below)
Detailed Solution
Download Solution PDFस्पष्टीकरण:
चलित्र:
- चलित्र, विद्युत उर्जेचे यांत्रिक उर्जेमध्ये रूपांतर करते.
- चलित्राचे तत्त्व विद्युतचुंबकीय तत्त्वावर आधारित आहे. विद्युतधारा वाहून नेणारा वाहक त्याच्या सभोवताली एक चुंबकीय क्षेत्र तयार करतो आणि विद्युतधारा वाहून नेणारा वाहक चुंबकीय क्षेत्राला लंबवत ठेवला जातो, अशाप्रकारे, त्यावर बल प्राप्त होते.
- चलित्र दिष्ट विद्युतधारा आणि प्रत्यावर्ती विद्युतधारेवर चालू शकते.
- याची दिशा फ्लेमिंगच्या डाव्या हाताच्या नियमाद्वारे घेतली जाते.
जनित्र:
- जनित्र, यांत्रिक ऊर्जेचे विद्युत उर्जेमध्ये रूपांतर करते.
- हे विद्युतचुंबकीय प्रेरण तत्त्वावर कार्य करते.
- विद्युतचुंबकीय प्रेरणाची घटना म्हणजे, ज्या भागातील चुंबकीय क्षेत्र बदलते, त्या भागात ठेवलेल्या कुंतलामध्ये प्रेरित विद्युतधारा निर्माण करणे होय. कुंतल आणि त्याजवळ ठेवलेले चुंबक यांच्यातील सापेक्ष गतीमुळे चुंबकीय क्षेत्र बदलू शकते. जर कुंतल, विद्युतधारा वाहून नेणाऱ्या वाहकाजवळ ठेवली असेल, तर चुंबकीय क्षेत्र एकतर वाहकामधील विद्युतधारा बदलल्यामुळे किंवा कुंतल आणि वाहकामधील सापेक्ष गतीमुळे बदलू शकते.
- फ्लेमिंगच्या उजव्या हाताच्या नियमाने प्रेरित विद्युतधारेची दिशा घेतली जाते.
विद्युत घंटा:
- विद्युत घंटा, विद्युतधारेच्या चुंबकीय प्रभावावर कार्य करतात.
- विद्युत घंटेमध्ये विद्युतचुंबक, स्ट्रायकर आणि गोंग असतात.
- जेव्हा परिपथ बंद होते, तेव्हा विद्युतचुंबक स्ट्रायकरला आपल्याकडे आकर्षित करते. स्ट्रायकर गोंगला ठोका देते आणि ध्वनी निर्माण करते.
विद्युत तापक:
- विद्युत तापक हे असे उपकरण आहे, जे विद्युतधारेचे उष्णतेमध्ये रूपांतर करते.
अशाप्रकारे, वरील चर्चेवरून, आपण असे म्हणू शकतो की, विद्युत तापक आपल्या कार्यामध्ये 'विद्युतधारेच्या चुंबकीय प्रभावाच्या' तत्त्वाचा समावेश करत नाही.
Last updated on Apr 30, 2025
-> The CTET 2025 Notification (July) is expected to be released anytime soon.
-> The CTET Exam Date 2025 will also be released along with the notification.
-> CTET Registration Link will be available on ctet.nic.in.
-> CTET is a national-level exam conducted by the CBSE to determine the eligibility of prospective teachers.
-> Candidates can appear for CTET Paper I for teaching posts of classes 1-5, while they can appear for CTET Paper 2 for teaching posts of classes 6-8.
-> Prepare for the exam with CTET Previous Year Papers and CTET Test Series for Papers I &II.