Western Philosophers MCQ Quiz in मराठी - Objective Question with Answer for Western Philosophers - मोफत PDF डाउनलोड करा

शिक्षणासारखी अमूर्त संकल्पना समजून घेण्यासाठी, अशा संकल्पना ज्या कार्ये करतात किंवा ज्या संदर्भांमध्ये अशा संकल्पना योग्यरित्या वापरल्या जातात त्या दृष्टिकोनातून त्याचा अर्थ किंवा स्वरूप स्पष्ट करणे आवश्यक आहे. व्युत्पत्तीशास्त्रानुसार, "शिक्षण" हा शब्द लॅटिन शब्द "educare", "educere" आणि "educantum" पासून आला आहे.

Important Points

शिक्षणाचे स्वरूप खालीलप्रमाणे गणले जाऊ शकते:

• शिक्षण हे एकध्रुवीय आणि द्विध्रुवीय दोन्ही स्वरूपाचे आहे, परंतु जॉन ड्यूई यांच्या व्याख्येनुसार, शिक्षण त्रिध्रुवीय प्रक्रिया आहे.
• जॉन ॲडम्स यांच्या मते शिक्षणाचे दोन पैलू आहेत: शिक्षक आणि विद्यार्थी, म्हणून ते द्विध्रुवीय आहे.
• शिक्षणाची त्रिध्रुवीय प्रक्रिया असे मानते की विद्यार्थ्याचा विकास समाजात आणि समाजानुसार होतो, ज्यामध्ये शिक्षक आणि विद्यार्थी एकत्र राहतात.
• अशा प्रकारे, शिक्षणाची उद्दिष्टे, सामग्री आणि पद्धती समाजाद्वारेच ठरवली जाते.
• अशाप्रकारे, शिक्षण प्रक्रियेत तीन ध्रुव असतात, ते म्हणजे- (1) शिक्षक, (2) विद्यार्थी आणि (3) समाज.
• शिक्षणाची त्रिध्रुवीय प्रक्रिया ही एक पद्धतशीर आणि निरंतर प्रक्रिया आहे.
• हे आयुष्यभर घडते आणि विद्यार्थी किंवा शिकणारा व्यक्ती हा कुठलाही अवस्थेत असला तरीही, तरी शिक्षण प्राप्त करू शकतो आणि ते त्याच्या/तिच्या वाढीवर त्यानुसार पद्धतशीर संस्था आणि नियमांद्वारे परिणाम करते.

म्हणून, जॉन ॲडम्स असे मत नमूद करतात की शिक्षण ही द्विध्रुवीय प्रक्रिया आहे कारण शिक्षक आणि विद्यार्थी किंवा शिक्षक आणि शिक्षित यांच्यात सतत संवाद असतो.
दुसरीकडे, जॉन ड्यूई शिक्षणाला त्रिध्रुवीय प्रक्रिया म्हणतात जेथे शिक्षक, शिक्षण आणि पर्यावरण किंवा शिक्षक, विद्यार्थी आणि पर्यावरण यांच्यात सतत संवाद असतो.

योग्य उत्तर अ‍ॅरिस्टॉटल आहे.

• ऍरिस्टॉटल:
  • ते म्हणाले, "राजकारण हे राज्याचे नीतिशास्त्र आहे".
  • ते असे म्हणतात की वैयक्तिक नैतिकतेचा शेवट हा राज्यात होतो, जे राज्याशिवाय शक्य नाही.
  पीटर एफ ड्रकर:​
  • त्यांना आधुनिक व्यवस्थापनाचे जनक मानले जाते.
  • त्यांनी पुढील ओळी सांगितल्या - "नीतीशास्त्र व्यक्तींनी केलेल्या योग्य कृतींशी संबंधित आहे". सोप्या भाषेत सांगायचे तर, नैतिकता ही योग्य आचरण आणि वर्तनाच्या तत्वांशी संबंधित आहे.
• इमॅन्युएल कॅन्ट: 
  • त्याच्या नैतिक सिद्धांताला डीओन्टोलॉजिकल नैतिक सिद्धांत म्हणून संबोधले जाते.
  • याचा अर्थ असा की एखादी कृती जेव्हा सर्वमान्य कारणासह सर्वत्र स्वीकार्य असेल तेव्हा ती नैतिक मानली जाऊ शकते. 
• प्लेटो:​
  • नागरिकांची नैतिक मूल्ये समाजाच्या नैतिक मूल्यांवर चालतात हा त्यांचा सर्वात मूलभूत विचार आहे.

• अध्यापनाची सॉक्रेटिस पद्धत (किंवा डायलेक्टिक किंवा मायूटिक) ही एक सुप्रसिद्ध पद्धत आहे जी विद्यार्थ्यांमधील विवेचनात्मक विचारप्रक्रियेद्वारे संवादाला उत्तेजन आणि प्रोत्साहित करते ज्यायोगे चांगले तर्कसंगत निष्कर्ष  मिळतात.
• सॉक्रेटिसने सॉक्रॅटिक संवाद विकसित केला, हा सॉक्रॅटिक पद्धतीचा एक प्रकार आहे ज्यामध्ये संभाषण व्यक्तीच्या मताचे मूल्य आणि सत्य शोधण्यासाठी वापरले जाते.
• या संभाषणादरम्यान, गटाचे सदस्य काळजीपूर्वक, हळू आणि मुद्दाम विचार करतात.
• म्हणूनच, सॉक्रॅटिक संवादात वादविवाद, चर्चा किंवा विचारमंथन करण्याच्या सत्राने गोंधळ होऊ नये कारण ही एक पद्धतशीर तपासणी आहे जी सहभागींना सामान्य कार्यात गुंतवते.

सॉक्रॅटिक संवादात तीन स्तर आहेत. पहिला स्तर म्हणजे संवाद किंवा स्व-संभाषण.  दुसरा स्तर म्हणजे रणनीतिक संभाषण, जे संवाद उलगडत त्याचे वर्णन करते. तिसर्‍या स्तराला मेटा-संभाषण असे म्हणतात कारण ते संवाद आयोजित करण्याच्या नियमांशी संबंधित आहे.

• अध्यापनाची सॉक्रेटिस पद्धत (किंवा डायलेक्टिक किंवा मायूटिक) ही एक सुप्रसिद्ध पद्धत आहे जी विद्यार्थ्यांमधील विवेचनात्मक विचारप्रक्रियेद्वारे संवादाला उत्तेजन आणि प्रोत्साहित करते ज्यायोगे चांगले तर्कसंगत निष्कर्ष  मिळतात.
• सॉक्रेटिसने सॉक्रॅटिक संवाद विकसित केला, हा सॉक्रॅटिक पद्धतीचा एक प्रकार आहे ज्यामध्ये संभाषण व्यक्तीच्या मताचे मूल्य आणि सत्य शोधण्यासाठी वापरले जाते.
• या संभाषणादरम्यान, गटाचे सदस्य काळजीपूर्वक, हळू आणि मुद्दाम विचार करतात.
• म्हणूनच, सॉक्रॅटिक संवादात वादविवाद, चर्चा किंवा विचारमंथन करण्याच्या सत्राने गोंधळ होऊ नये कारण ही एक पद्धतशीर तपासणी आहे जी सहभागींना सामान्य कार्यात गुंतवते.

सॉक्रॅटिक संवादात तीन स्तर आहेत. पहिला स्तर म्हणजे संवाद किंवा स्व-संभाषण.  दुसरा स्तर म्हणजे रणनीतिक संभाषण, जे संवाद उलगडत त्याचे वर्णन करते. तिसर्‍या स्तराला मेटा-संभाषण असे म्हणतात कारण ते संवाद आयोजित करण्याच्या नियमांशी संबंधित आहे.

योग्य उत्तर अ‍ॅरिस्टॉटल आहे.

• ऍरिस्टॉटल:
  • ते म्हणाले, "राजकारण हे राज्याचे नीतिशास्त्र आहे".
  • ते असे म्हणतात की वैयक्तिक नैतिकतेचा शेवट हा राज्यात होतो, जे राज्याशिवाय शक्य नाही.
  पीटर एफ ड्रकर:​
  • त्यांना आधुनिक व्यवस्थापनाचे जनक मानले जाते.
  • त्यांनी पुढील ओळी सांगितल्या - "नीतीशास्त्र व्यक्तींनी केलेल्या योग्य कृतींशी संबंधित आहे". सोप्या भाषेत सांगायचे तर, नैतिकता ही योग्य आचरण आणि वर्तनाच्या तत्वांशी संबंधित आहे.
• इमॅन्युएल कॅन्ट: 
  • त्याच्या नैतिक सिद्धांताला डीओन्टोलॉजिकल नैतिक सिद्धांत म्हणून संबोधले जाते.
  • याचा अर्थ असा की एखादी कृती जेव्हा सर्वमान्य कारणासह सर्वत्र स्वीकार्य असेल तेव्हा ती नैतिक मानली जाऊ शकते. 
• प्लेटो:​
  • नागरिकांची नैतिक मूल्ये समाजाच्या नैतिक मूल्यांवर चालतात हा त्यांचा सर्वात मूलभूत विचार आहे.

शिक्षणासारखी अमूर्त संकल्पना समजून घेण्यासाठी, अशा संकल्पना ज्या कार्ये करतात किंवा ज्या संदर्भांमध्ये अशा संकल्पना योग्यरित्या वापरल्या जातात त्या दृष्टिकोनातून त्याचा अर्थ किंवा स्वरूप स्पष्ट करणे आवश्यक आहे. व्युत्पत्तीशास्त्रानुसार, "शिक्षण" हा शब्द लॅटिन शब्द "educare", "educere" आणि "educantum" पासून आला आहे.

Important Points

शिक्षणाचे स्वरूप खालीलप्रमाणे गणले जाऊ शकते:

• शिक्षण हे एकध्रुवीय आणि द्विध्रुवीय दोन्ही स्वरूपाचे आहे, परंतु जॉन ड्यूई यांच्या व्याख्येनुसार, शिक्षण त्रिध्रुवीय प्रक्रिया आहे.
• जॉन ॲडम्स यांच्या मते शिक्षणाचे दोन पैलू आहेत: शिक्षक आणि विद्यार्थी, म्हणून ते द्विध्रुवीय आहे.
• शिक्षणाची त्रिध्रुवीय प्रक्रिया असे मानते की विद्यार्थ्याचा विकास समाजात आणि समाजानुसार होतो, ज्यामध्ये शिक्षक आणि विद्यार्थी एकत्र राहतात.
• अशा प्रकारे, शिक्षणाची उद्दिष्टे, सामग्री आणि पद्धती समाजाद्वारेच ठरवली जाते.
• अशाप्रकारे, शिक्षण प्रक्रियेत तीन ध्रुव असतात, ते म्हणजे- (1) शिक्षक, (2) विद्यार्थी आणि (3) समाज.
• शिक्षणाची त्रिध्रुवीय प्रक्रिया ही एक पद्धतशीर आणि निरंतर प्रक्रिया आहे.
• हे आयुष्यभर घडते आणि विद्यार्थी किंवा शिकणारा व्यक्ती हा कुठलाही अवस्थेत असला तरीही, तरी शिक्षण प्राप्त करू शकतो आणि ते त्याच्या/तिच्या वाढीवर त्यानुसार पद्धतशीर संस्था आणि नियमांद्वारे परिणाम करते.

म्हणून, जॉन ॲडम्स असे मत नमूद करतात की शिक्षण ही द्विध्रुवीय प्रक्रिया आहे कारण शिक्षक आणि विद्यार्थी किंवा शिक्षक आणि शिक्षित यांच्यात सतत संवाद असतो.
दुसरीकडे, जॉन ड्यूई शिक्षणाला त्रिध्रुवीय प्रक्रिया म्हणतात जेथे शिक्षक, शिक्षण आणि पर्यावरण किंवा शिक्षक, विद्यार्थी आणि पर्यावरण यांच्यात सतत संवाद असतो.

• अध्यापनाची सॉक्रेटिस पद्धत (किंवा डायलेक्टिक किंवा मायूटिक) ही एक सुप्रसिद्ध पद्धत आहे जी विद्यार्थ्यांमधील विवेचनात्मक विचारप्रक्रियेद्वारे संवादाला उत्तेजन आणि प्रोत्साहित करते ज्यायोगे चांगले तर्कसंगत निष्कर्ष  मिळतात.
• सॉक्रेटिसने सॉक्रॅटिक संवाद विकसित केला, हा सॉक्रॅटिक पद्धतीचा एक प्रकार आहे ज्यामध्ये संभाषण व्यक्तीच्या मताचे मूल्य आणि सत्य शोधण्यासाठी वापरले जाते.
• या संभाषणादरम्यान, गटाचे सदस्य काळजीपूर्वक, हळू आणि मुद्दाम विचार करतात.
• म्हणूनच, सॉक्रॅटिक संवादात वादविवाद, चर्चा किंवा विचारमंथन करण्याच्या सत्राने गोंधळ होऊ नये कारण ही एक पद्धतशीर तपासणी आहे जी सहभागींना सामान्य कार्यात गुंतवते.

सॉक्रॅटिक संवादात तीन स्तर आहेत. पहिला स्तर म्हणजे संवाद किंवा स्व-संभाषण.  दुसरा स्तर म्हणजे रणनीतिक संभाषण, जे संवाद उलगडत त्याचे वर्णन करते. तिसर्‍या स्तराला मेटा-संभाषण असे म्हणतात कारण ते संवाद आयोजित करण्याच्या नियमांशी संबंधित आहे.