विज्ञान आणि तंत्रज्ञान MCQ Quiz in मराठी - Objective Question with Answer for Science and Technology - मोफत PDF डाउनलोड करा

योग्य उत्तर 28 आहे.

In News 

• जर्मनीतील डसेलडोर्फ येथील मॅक्स प्लँक इन्स्टिट्यूट फॉर सस्टेनेबल मटेरियल्सच्या संशोधकांनी केलेल्या अलीकडील अभ्यासात पारंपारिक निकेल काढण्याच्या पद्धतींना एक आशादायक, शाश्वत पर्याय देण्यात आला आहे.

Key Points 

• निकेल (Ni) हा एक रासायनिक मूलद्रव्य आहे ज्याचा अणुक्रमांक 28 आहे.

• ते चांदीसारखे पांढरे , कठीण , लवचिक , लवचिक आणि काहीसे फेरोमॅग्नेटिक आहे.

• ते उष्णता आणि वीज चांगल्या प्रकारे चालवते.

• हा एक संक्रमणकालीन धातू आहे ज्यामध्ये फेरस (लोहासारखे) आणि नॉन-फेरस (सल्फरसारखे) दोन्ही गुणधर्म आहेत.

• निकेल हे सायड्रोफाइल (लोहाशी संबंधित) आणि चॅल्कोफाइल (सल्फरशी संबंधित) दोन्ही आहे.

• 1751 मध्ये अ‍ॅक्सेल फ्रेडरिक क्रॉन्स्टेड यांनी निकोलाईट (NiAs) या खनिजात याचा शोध लावला.

• ते आहेगंज-प्रतिरोधक आणि कोटिंग्ज, उत्प्रेरक, काच, नाणी आणि बॅटरीमध्ये वापरले जाते.

• निकेल मिश्रधातू (स्टील आणि तांबे असलेले) ताकद आणि गंज प्रतिकार सुधारतात.

• स्वच्छ ऊर्जा तंत्रज्ञानात , विशेषतः इलेक्ट्रिक वाहनांमध्ये (EVs) ते महत्त्वाची भूमिका बजावते.

• 2040 पर्यंत जागतिक मागणी 60 लाख टन/वर्षापेक्षा जास्त होऊ शकते .

• भारतात लॅटराइट निकेलचे साठे आहेत, प्रामुख्याने ओडिशातील सुकिंदा येथे.

• मॅक्स प्लँक इन्स्टिट्यूटने विकसित केलेल्या एका नवीन पद्धतीमध्ये लॅटराइट धातूंमधून एकल-चरण निष्कर्षणासाठी हायड्रोजन प्लाझ्मा वापरला जातो.

• ही पद्धत 18% अधिक ऊर्जा-कार्यक्षम आहे आणि पारंपारिक पद्धतींच्या तुलनेत CO₂ उत्सर्जन 84% ने कमी करते .

• पारंपारिक निकेल उत्खनन प्रति टन निकेल 20 टनांपेक्षा जास्त CO₂ उत्सर्जित करते.

• भारताच्या ऊर्जा सुरक्षा आणि हवामान उद्दिष्टांसाठी ही पद्धत महत्त्वाची आहे.

पर्याय 1 योग्य आहे.

In News

• संशोधकांच्या एका आंतरराष्ट्रीय पथकाने 188At (अ‍ॅस्टॅटिन) चे निम्मे-आयुष्य मोजले आहे, जे सर्वात जड ज्ञात प्रोटॉन उत्सर्जक आहे, ज्यामुळे दुर्मिळ क्षय प्रक्रियांची वैज्ञानिक समज आणखी वाढली आहे.

Key Points

• प्रोटॉन उत्सर्जन नैसर्गिकरित्या होत नाही; ते अणु अभिक्रियांद्वारे तयार झालेल्या प्रोटॉन-समृद्ध केंद्रकांमध्ये, सामान्यतः कण प्रवेगकांमध्ये दिसून येते. म्हणून, विधान I अयोग्य आहे.
• केंद्रकांमधून प्रोटॉन उत्सर्जित होण्यासाठी, त्याची प्रोटॉन पृथक्करण ऊर्जा ऋण असणे आवश्यक आहे, ज्यामुळे प्रोटॉन बंधमुक्त होतो आणि बाहेर बोगदा करण्यास सक्षम होतो. म्हणून, विधान II योग्य आहे.
• प्रोटॉन उत्सर्जनाच्या संदर्भात केंद्रकाचे निम्मे-आयुष्य प्रोटॉन ऊर्जेवर आणि त्याच्या कक्षीय कोनीय संवेगावर अवलंबून असते, जे केंद्रापसारक अडथळ्यावर प्रभाव पाडते. म्हणून, विधान III योग्य आहे.
• प्रोटॉन उत्सर्जनामध्ये अल्फा क्षयासारखे क्वांटम टनेलिंग समाविष्ट असते, जेथे एक कण संभाव्य अडथळ्यांवर मात करून केंद्रकातून बाहेर पडतो. म्हणून, विधान IV योग्य आहे.

Additional Information

• प्रोटॉन उत्सर्जन हा किरणोत्सर्गी क्षयचा एक दुर्मिळ प्रकार असून प्रोटॉन ड्रिप लाइनच्या पलीकडे असलेल्या अणु संरचनेबद्दल अंतर्दृष्टी प्रदान करतो.
• अल्फा किंवा बीटा क्षयाच्या विपरीत, प्रोटॉन उत्सर्जन हे जास्त प्रोटॉनमुळे होणारे अणु अस्थिरतेचे थेट लक्षण आहे.

पर्याय 3 योग्य आहे.

In News

• मे 2025 नुसार, 56 देशांनी किमान एक दुर्लक्षित उष्णकटिबंधीय रोग (NTD) नष्ट केला आहे, आणि WHO च्या 2030 च्या निर्मूलनाच्या लक्ष्याकडे वाटचाल करत आहेत.

Key Points

• विधान I: उष्णकटिबंधीय आणि गरीब प्रदेशात NTDs प्रचलित असले तरी, काहींचे भौगोलिक क्षेत्र विस्तृत आहे, ज्यामध्ये समशीतोष्ण क्षेत्रांचा समावेश आहे. म्हणून, विधान I अयोग्य आहे.
• विधान II: अनेक NTDs हे कीटक-जनित असतात आणि त्यांचे जीवनचक्र गुंतागुंतीचे असते, ज्यामध्ये बहुतेकदा प्राणी किंवा मानवी संचयाचा समावेश असतो, ज्यामुळे त्यांचे निर्मूलन कठीण होते. म्हणून, विधान II योग्य आहे.
• विधान III: जागतिक स्तरावर जागरूकता निर्माण करण्यासाठी आणि जागतिक वचनबद्धतेचे नूतनीकरण करण्यासाठी 30 जानेवारी रोजी जागतिक NTDs दिन साजरा केला जातो. म्हणून, विधान III योग्य आहे.
• विधान IV: भारतात अजूनही सुमारे 12 NTDs आहेत आणि अद्याप त्या सर्वांचे उच्चाटन केले गेलेले नाही. म्हणून, विधान IV अयोग्य आहे.

Additional Information

• NTDs च्या उदाहरणांमध्ये काला आजार (व्हिसरल लेशमॅनियासिस), लिम्फॅटिक फायलेरियासिस (हत्तीरोग), डेंग्यू, चिकनगुनिया, गिनी वर्म इत्यादींचा समावेश आहे.
• NTDs जगभरातील 1 अब्जाहून अधिक लोकांना प्रभावित करतात, विशेषतः जेथे स्वच्छता, स्वच्छ पाणी आणि आरोग्यसेवा अपुरी आहे.
• त्यांना "दुर्लक्षित" म्हटले जाते, कारण त्यांना ऐतिहासिकदृष्ट्या मर्यादित निधी आणि लक्ष मिळाले आहे.

पर्याय 2 योग्य आहे.

In News

• अर्थ्स फ्युचरमध्ये प्रकाशित झालेल्या अलीकडील अभ्यासात, स्ट्रॅटोस्फेरिक एरोसोल इंजेक्शन (SAI) साठी एक व्यवहार्य आणि कमी खर्चाचा दृष्टिकोन प्रदर्शित करण्यात आला आहे, ज्यामध्ये कमी उंचीवर सुधारित विद्यमान विमानांचा वापर केला गेला आहे, ज्यामुळे रुची आणि वाद दोन्ही निर्माण झाले आहेत.

Key Points 

• विधान I: SAI मध्ये स्थितांबरामध्ये एरोसोल अंतःक्षेपित करणे समाविष्ट आहे, तपांबरामध्ये नाही. स्थितांबर ~10-12 किमी वर सुरू होते आणि सुमारे 50 किमी उंचीपर्यंत पसरते. म्हणून, विधान I अयोग्य आहे.
• विधान II: उच्च-उंचीवरील अंतःक्षेपण अधिक प्रभावी असतात, कारण कण स्थितांबरामध्ये जास्त काळ लटकत राहतात, ज्यामुळे परावर्तन क्षमता वाढते. म्हणून, विधान II योग्य आहे.
• विधान III: कमी उंचीवरील SAI (सुमारे 13 किमी) विचारात घेतले जात आहे, कारण विद्यमान विमाने या उंचीवर पोहोचू शकतात, विशेषतः ध्रुवीय आणि उष्णकटिबंधीय प्रदेशांमध्ये, ज्यामुळे पद्धत अधिक परवडणारी आणि लॉजिस्टिकदृष्ट्या सोपी बनते. म्हणून, विधान III योग्य आहे.

Additional Information

• 1991 च्या माउंट पिनाटुबोच्या उद्रेकाने प्रेरित होऊन, ज्याने समान एरोसोल भार उत्सर्जित केले होते आणि पृथ्वीला मोजता येण्याजोगे थंड केले होते.
• सिम्युलेशनमध्ये असे आढळून आले की, 12 दशलक्ष टन सल्फर डायऑक्साइड दरवर्षी जागतिक तापमान 0.6°C ने कमी करू शकते, तर जास्त उंचीवर अंतःक्षेपण केल्यास कमी साहित्याचा वापर करून तेच साध्य होऊ शकते.
• यात ओझोन थराचा ऱ्हास, आम्लवर्षा, भू-राजकीय तणाव आणि उत्सर्जन कमी करण्याबाबत सार्वजनिक आत्मसंतुष्टता या जोखमींचा समावेश आहे.

लॉस्ग्ना ऑक्सीडेंटलिस हे योग्य उत्तर आहे.

In News

• चंदीगडमध्ये जवळजवळ सहा दशकांनंतर लॉस्ग्ना ऑक्सीडेंटलिस नावाच्या परजीवी गांधील माशीची एक नवीन प्रजाती पुन्हा सापडली आहे.

Key Points

• चंदीगडमधील शहरी कोरड्या झुडुपी जंगलात लॉस्ग्ना ऑक्सीडेंटलिस ही प्रजाती सापडली आहे, ज्यामुळे जवळजवळ 60 वर्षांनंतर भारतात लॉस्ग्ना वंशाचा पुनर्शोध झाला आहे.
• हा शोध, अधिवास नष्ट होणे आणि हवामान बदलामुळे निर्माण झालेल्या धोक्यांमधील भारताच्या जैवविविधतेच्या अनपेक्षित समृद्धतेवर प्रकाश टाकतो.
• हा अभ्यास, प्राणी वर्गीकरण संशोधनासाठी ओळखल्या जाणाऱ्या झूटॅक्सा या पीअर-रिव्ह्यूड नियतकालिकेमध्ये प्रकाशित झाला आहे.
• लॉस्ग्ना ऑक्सीडेंटलिस ही नवीन प्रजाती इच्नेमोनिड कुटुंबाचा भाग आहे, ज्याला डार्विन वॅस्प्स असेही म्हणतात.

Additional Information

• लॉस्ग्ना वंश
  • लॉस्ग्ना वंश हा इच्नेमोनिडे कुटुंबाचा भाग आहे, ज्यांना त्यांच्या उत्क्रांतीवादी महत्त्वामुळे अनेकदा डार्विन वॅस्प्स म्हणून संबोधले जाते.
  • या वंशातील प्रजाती परजीवी आहेत, सहसा इतर कीटकांना शिकार करतात आणि परिसंस्थेत महत्त्वाची भूमिका बजावतात.
• इच्न्यूमोनिड् वॅस्पस
  • इच्न्यूमोनिड्स हे परजीवी वॅस्प्सचे एक कुटुंब आहे, ज्यापैकी अनेक कीटकांच्या संख्येवर नियंत्रण ठेवण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावतात.
  • ते बहुतेकदा इतर कीटकांच्या अळ्या किंवा कोषांना परजीवी बनवतात, ज्यामुळे परिसंस्थेतील नैसर्गिक कीटक नियंत्रणात योगदान मिळते.

योग्य उत्तर पृथ्वी आहे.

Key Points

• पृथ्वी हे पहिले भारतीय क्षेपणास्त्र होते.
• हे जमिनीवरून जमिनीवर मारा करणारे क्षेपणास्त्र होते.
• 2003 मध्ये फोर्स कमांडमध्ये त्याचा समावेश करण्यात आला होता.
• हे इंटीग्रेटेड गाइडेड मिसाइल डेवलपमेंट प्रोग्राम (IGMDP) अंतर्गत विकसित केले गेले.
• हे संरक्षण संशोधन विकास संस्थेने विकसित केले आहे.
• या प्रकल्पामागे डॉ. एपीजे अब्दुल कलाम यांचा मेंदू होता.
• ते भारताचे माजी राष्ट्रपती होते, जे भारताचे मिसाइल मॅन म्हणून प्रसिद्ध होते.

योग्य उत्तर सिंधू नेत्रा उपग्रह हे आहे.

Key Points

• सिंधू नेत्रा उपग्रह हा संरक्षण संशोधन आणि विकास संस्थेच्या (DRDO)  तरुण शास्त्रज्ञांनी विकसित केला आहे.
• ISRO ने 28 फेब्रुवारी 2021 रोजी आंध्र प्रदेशातील श्रीहरिकोटा येथील सतीश धवन अंतराळ केंद्रातून PSLV-C51 चा वापर करून 'सिंधु नेत्रा' उपग्रह प्रक्षेपित केला.
• हिंद महासागर क्षेत्रात कार्यरत असलेल्या युद्धनौका आणि व्यापारी जहाजे आपोआप ओळखण्यास ते सक्षम आहे.

Important Points

• भारताचे ध्रुवीय उपग्रह प्रक्षेपण वाहन PSLV-C51 ने श्रीहरिकोटा येथील सतीश धवन अंतराळ केंद्र SHAR येथून 18 सह-प्रवासी उपग्रहांसह ॲमेझोनिया-1 चे प्रक्षेपण केले.
• ॲमेझोनिया-1 किंवा SSR-1 हा ब्राझीलने विकसित केलेला पहिला पृथ्वी निरीक्षण उपग्रह आहे आणि NSIL ने ISRO च्या मदतीने प्रक्षेपित केला आहे.
• ते  न्यूस्पेस इंडिया लिमिटेड (NSIL), अंतराळ विभागाच्या अंतर्गत भारत सरकारच्या कंपनीचे हे पहिले समर्पित व्यावसायिक अभियान आहे

Additional Information

• DRDO
  • DRDO म्हणजे संरक्षण संशोधन आणि विकास संस्था.
  • मुख्यालय: नवी दिल्ली
  • स्थापना: 1958
  • बोधवाक्य : बलस्य मूलं विज्ञानम् (शक्तीचे मूळ विज्ञानात आहे)
  • अध्यक्ष: जी. सतीश रेड्डी

योग्य उत्तर 2024 आहे.

Mistake Points

• 2023-2024 मध्ये दोन मानवरहित गगनयान मिशन लाँच केले जातील आणि अंतिम क्रू गगनयान मिशन 2024 मध्ये लाँच केले जाईल.

Key Points

• केंद्रीय अंतराळ राज्यमंत्री जितेंद्र सिंह यांच्या मते, 'गगनयान कार्यक्रम' अंतर्गत भारताची पहिली मानवी अंतराळ उड्डाण मोहीम 2024 च्या चौथ्या तिमाहीत प्रक्षेपित होणार आहे.
• गगनयान, भारताची पहिली मानवी अंतराळ मोहीम 2024 मध्ये प्रक्षेपित होणार आहे.
• यानंतर 2024 च्या दुसऱ्या तिमाहीत मानवरहित मिशन 'G1' (2023 च्या शेवटच्या तिमाहीत) आणि दुसरे मानवरहित मिशन 'G2' असेल.
• दुसरे मिशन 2024 च्या दुसर्‍या तिमाहीत "व्योमित्र" या इस्रोने विकसित केलेले अंतराळ चालवणारा मानव-रोबो घेऊन जाईल.

Important Points 

•   अमेरिका, रशिया आणि चीननंतर मानवी अंतराळ मोहीम सुरू करणारा भारत हा जगातील चौथा देश ठरणार आहे.
• प्रमुख मोहिमा उदा., क्रू एस्केप सिस्टीम कार्यप्रदर्शनाच्या प्रमाणीकरणासाठी चाचणी वाहन उड्डाण आणि गगनयान (G1) चे पहिले अनक्रूड मिशन 2022 च्या दुसऱ्या सहामाहीच्या सुरुवातीला नियोजित आहे.
• अंतराळवीर प्रशिक्षण सुविधा बेंगळुरूमध्ये स्थापन होत आहे आणि पूर्ण होण्याच्या प्रगत टप्प्यात आहे.
• भारतीय प्रशिक्षणाचा एक भाग म्हणून मूलभूत एरोमेडिकल प्रशिक्षण आणि उड्डाणाचा सराव पूर्ण झाला.
• गगनयानच्या सर्व यंत्रणांची रचना पूर्ण झाली आहे.
• जमीनिवरील इन्फ्रास्ट्रक्चरची संरचना आणि रचना पूर्ण झाली आहे आणि आवश्यक सुधारणा अंमलात आणल्या जात आहेत.

योग्य उत्तर इराण आहे.

Key Points 

• इराणच्या अर्धसैनिक रिव्होल्यूशनरी गार्डने मार्च 2022 मध्ये दुसरा उपग्रह अवकाशात सोडला.
• नूर-2 उपग्रह घसेद उपग्रह वाहकावर कमी कक्षेत पोहोचला.
• घासेड हे तीन-फेज, मिश्रित इंधन उपग्रह वाहक आहे.
• गार्डने 2020 मध्ये आपला पहिला नूर उपग्रह प्रक्षेपित केला आणि जगाला हे उघड केले की तो स्वतःचा स्पेस प्रोग्राम चालवतो.

Important Points 

• नूर 2 500 किलोमीटर (311 मैल) उंचीवर परिभ्रमण करत आहे.
• तीन-स्टेज कासेद, किंवा "मेसेंजर", वाहकाने नूर 2, शाहरौद स्पेस पोर्टवरून प्रक्षेपित केले.
• द्रव आणि स्थायू इंधनाच्या मिश्रणाचा वापर करणार्‍या याच प्रकारच्या रॉकेटने पहिला लष्करी उपग्रह वाहून नेला.

Additional Information 

• इराण:
  • राजधानी - तेहरान.
  • चलन - इराणी रियाल.
  • अध्यक्ष - इब्राहिम रायसी.
  • राष्ट्रीय खेळ - फ्री स्टाईल कुस्ती.

योग्य उत्तर PSLV-C52 आहे.

Key Points

• भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था (ISRO) ने 14 फेब्रुवारी 2022 रोजी श्रीहरिकोटा येथील सतीश धवन अंतराळ केंद्रातून तीन उपग्रह घेऊन जाणारे ध्रुवीय उपग्रह प्रक्षेपण वाहन, PSLV-C52 प्रक्षेपित केले.
• तो EOS-04 हा रडार इमेजिंग उपग्रह घेऊन जात होता.
• इतर दोन उपग्रहांमध्ये IIST चा एक विद्यार्थी उपग्रह (INSPIREsat-1) आणि इस्रोचा एक तंत्रज्ञान प्रात्यक्षिक उपग्रह (INS-2TD) यांचा समावेश आहे.

Additional Information 

• भारताचे ध्रुवीय रॉकेट, ध्रुवीय उपग्रह प्रक्षेपण वाहन PSLV-C51 ने ब्राझीलच्या अमेझोनिया-1 आणि इतर 18 उपग्रहांचे स्पेसपोर्टवरून यशस्वी प्रक्षेपण केले आहे.
• इंडियन स्पेस रिसर्च ऑर्गनायझेशन (ISRO) ने 2020 मध्ये ध्रुवीय उपग्रह प्रक्षेपण वाहन PSLV C49 ची 51 वी मोहीम प्रक्षेपित केली होती.
  • ISRO चे अध्यक्ष: श्री एस. सोमनाथ (फेब्रुवारी 2022 पर्यंत).
  • ISRO मुख्यालय: बेंगळुरू, कर्नाटक.
  • इस्रोची स्थापना: 15 ऑगस्ट 1969.
• भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था (ISRO) ने श्रीहरिकोटा प्रक्षेपण केंद्रावरून PSLV C-45 वरून EMISAT नावाचा देशातील सर्वात नवीन उपग्रह प्रक्षेपित केला.

योग्य उत्तर ISRO आहे.

• 'व्योममित्र' शब्द संस्कृत भाषेतील दोन शब्द 'व्योम' आणि 'मित्र' यांना   जोडून बनला आहे, ज्याचा अर्थ क्रमशः अंतरीक्ष आणि मित्र असा होतो.
• हा ISRO द्वारा विकसित हाफ-ह्यूमनॉइड फीमेल रोबोटचा प्रोटोटाइप आहे.
• याचे अनावरण 22 जानेवारी 2020 रोजी केले गेले.

Additional Information

•  डिसेंबर 2021 मध्ये व्योममित्रला मानवयुक्त अंतराळ मोहिमेवर पाठवण्याची योजना आहे त्यामुळे पुरुष अंतराळवीरानांना मदत होईल.
• गगनयान कार्यक्रम अंतर्गत व्योममित्रास या वर्षाअखेर आणि पुढील वर्षी अंतराळवीरांच्या जाण्याआधी मानवरहित मोहिमेवर पाठवले जाईल.
• या निर्मितीचे उद्देश आहे की, अन्य देशांप्रमाणे इस्रो अंतराळात दीर्घ कालावधीत मानवी शरीर कशी प्रतिक्रिया देते या प्रयोगासाठी बोर्डवर प्राण्यांची उड्डाण करू इच्छित नाही.
• ह्या ह्यूमनॉइड रोबोटला भारहीनता आणि प्रारण मानवी शरीरावर काय परिणाम करतात हे समजेल.

बरोबर उत्तर आहे भारतीय विज्ञान संस्था (आयआयएससी) .

• इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ सायन्स (आयआयएससी) मधील अभियंत्यांच्या पथकाने ‘प्रोजेक्ट प्राण वायु’ या नावाने गहन व्हेंटिलेटर (आयसीयू) विकसित केले होते.
• अलीकडे, कार्यसंघाने व्हेंटिलेटरचे प्रोटोटाइप यशस्वीरित्या पूर्ण केले आहे, जे आता व्यवसायिक होण्याच्या प्रक्रियेत आहे.
• परवडणारे वेंटिलेटर केवळ भारतात तयार केलेले घटक किंवा देशांतर्गत बाजारात सहज उपलब्ध असलेले घटक वापरतात.
• या पथकाने विक्रमी 35 दिवसांत व्हेंटिलेटर विकसित केले.

रशिया हे योग्य उत्तर आहे.

Key Points

• रोसकॉसमॉसचे नवनियुक्त महासंचालक युरी बोरिसोव्ह यांनी आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकातून माघार घेण्याची योजना जाहीर केली.
• आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानक 1998 मध्ये सुरू करण्यात आले आणि ते नोव्हेंबर 2000 पासून सतत व्याप्त आहे. रशिया आणिअमेरिकेसोबतच कॅनडा, जपान आणि 11 युरोपीय देशांचा यात समावेश आहे.

Additional Information

• भारत गगनयान नावाची पहिली मानवयुक्त मोहीम सुरू करण्याची योजना आखत आहे. या मोहिमेअंतर्गत 3 लोकांना अंतराळात नेले जाईल आणि ते तिथे आठवडाभर राहतील.

बरोबर उत्तर 1991 आहे.

Key Points

• परम 8000:
  • परम 8000 हे या मालिकेतील पहिले मशीन होते आणि ते टाकाऊ पदार्थांपासून  तयार करण्यात आले होते.
  • विजय पी. भाटकर हे सुपरकॉम्प्युटिंगमधील भारताच्या राष्ट्रीय उपक्रमाचे शिल्पकार म्हणून ओळखले जातात जिथे त्यांनी परम सुपर कॉम्प्युटरच्या विकासाचे नेतृत्व केले.
    • त्यांनी 1991 मध्ये पहिला भारतीय सुपर कॉम्प्युटर, परम  8000 विकसित केला.
  • परम ही सेंटर फॉर डेव्हलपमेंट ऑफ अॅडव्हान्स्ड कॉम्प्युटिंग (C-DAC) द्वारे डिझाइन आणि असेंबल केलेली सुपर कॉम्प्युटरची मालिका आहे.
  • परम चा अर्थ संस्कृत भाषेत "सर्वोच्च" असा होतो.
  • नोव्हेंबर 2020 पर्यंत, मालिकेतील नवीनतम आणि वेगवान मशीन परम सिद्धी AI आहे जी जगात 63 व्या क्रमांकावर आहे.

Additional Information

• C-DAC:
  • C-DAC चे मुख्यालय पुणे, महाराष्ट्र येथे आहे.
  • C-DAC ची निर्मिती  मूलतः प्रगत संगणन तंत्रज्ञान विकास केंद्र (C-DACT) म्हणून नोव्हेंबर 1987 मध्ये झाली.
  • हे परदेशी स्त्रोतांकडून सुपर कॉम्प्युटर खरेदी करण्याच्या समस्यांना प्रतिसाद म्हणून होते.
  • भारत सरकारने स्वदेशी संगणकीय तंत्रज्ञान विकसित करण्याचा निर्णय घेतला.

योग्य उत्तर विकास आहे. 

Key Points

• इस्त्रोने जानेवारी 2022 मध्ये गगनयान मिशन अंतर्गत वापरल्या जाणार्‍या त्याच्या द्रव प्रणोदक-आधारित विकास इंजिनसाठी 25-सेकंदांची पात्रता चाचणी यशस्वीरित्या घेतली.
• तामिळनाडूतील महेंद्रगरी येथील इस्रो प्रोपल्शन कॉम्प्लेक्समध्ये ही चाचणी घेण्यात आली.
• इंधन-ऑक्सिडायझर गुणोत्तरातील बदल किंवा इंधन चेंबरमधील दाब यासारख्या इष्टतम नसलेल्या परिस्थितीत इंजिन कसे कार्य करते हे पाहण्यासाठी हे केले गेले.

Important Points 

•   वेगवेगळ्या परिस्थितीत इंजिनची चाचणी घेण्यासाठी आणखी तीन चाचण्या घेतल्या जातील, एकूण 75 सेकंदांचा कालावधी.
• त्यानंतर, मानवाला अंतराळात घेऊन जाण्यासाठी इंजिनची पात्रता करण्यासाठी 240 सेकंदांची दीर्घ-कालावधीची चाचणी घेतली जाईल.
• इष्टतम ऑपरेटिंग परिस्थितीत प्रत्येकी 240 सेकंदांसाठी दोन विकास इंजिनांची आधीच चाचणी घेण्यात आली आहे.
• हे तीन इंजिनांपैकी एक आहे जे स्पेस एजन्सीला शेवटी संपूर्ण प्रक्षेपण वाहन मानवी रेट करण्यासाठी पात्र व्हावे लागेल   .