1944 मध्ये ब्रेटन वुड्स येथे झालेल्या जागतिक नाणेनिधि परिषदेसाठी भारताचे कोणते अर्थमंत्री भारताचे प्रतिनिधी होते?

योग्य उत्तर आर.के. षण्मुखम् चेट्टी  हे आहे.

• आरके षण्मुखम् चेट्टी हे भारताचे अर्थमंत्री 1944 मध्ये ब्रेटन वुड्स येथे झालेल्या जागतिक आर्थिक परिषदेसाठी प्रतिनिधी होते.
• ते एक भारतीय वकील, अर्थशास्त्रज्ञ आणि राजकिय नेते होते. त्यांनी 1947 ते 1948 पर्यंत स्वतंत्र भारताचे पहिले अर्थमंत्री म्हणून काम केले.

Key Points 

• ब्रेटन वुड्स करार:
  • ब्रेटन वूड्स, न्यू हॅम्पशायर येथे झालेल्या युनायटेड मॉनेटरी अँड फायनान्शिअल कॉन्फरन्समध्ये 44 राष्ट्रांतील 730 प्रतिनिधींनी जुलै 1944 मध्ये वाटाघाटी केलेला हा करार होता त्यामुळे त्याला 'ब्रेटन वुड्स करार' असे नाव मिळाले.
  • या प्रणाली अंतर्गत, अमेरिकन डॉलरसाठी सोन्याचा आधार होता आणि इतर राष्ट्रांच्या चलने अमेरिकन डॉलरच्या मूल्यानुसार नियंत्रित केली गेली होते.
  • 1970 मध्ये अमेरिकेचे अध्यक्ष रिचर्ड एम निक्सन यांनी अमेरिका यापुढे अमेरिकन चलनासाठी सोन्याच्या मौद्रिक मूल्याची देवाणघेवाण करणार नाही अशी निंदा केल्यावर हा करार थांबला.
  • कार्यक्षम परकीय चलन प्रणालीचे संस्थात्मकीकरण करणे, चलनांचे अनियंत्रित अवमूल्यन रोखणे आणि आंतरराष्ट्रीय आर्थिक वाढीला चालना देणे ही प्रमुख उद्दिष्टे होती, ज्यामुळे 2 महत्त्वाच्या संस्थांची निर्मिती झाली:
    • आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधी (IMF).
    • जागतिक बँक.
  • 1970 च्या दशकात ब्रेटन वुड कराराचे विघटन झाल्यानंतर, आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधी आणि जागतिक बँक अजूनही कार्यरत आहेत आणि आंतरराष्ट्रीय चलनांच्या देवाणघेवाणीसाठी आधारस्तंभ आहेत.
  • ब्रिटीश अर्थशास्त्रज्ञ जॉन मेनार्ड केन्स आणि अमेरिकन ट्रेझरी विभागाचे अमेरिकन मुख्य आंतरराष्ट्रीय अर्थशास्त्रज्ञ हॅरी डेक्सटर व्हाईट हे ब्रेटन वुड प्रणालीचे रचनाकार होते ज्याने माफक कर्ज निधी आणि यूएस डॉलरसाठी मोठी भूमिका सुनिश्चित करण्यासाठी जागतिक केंद्रीय बँक स्थापन करण्याची कल्पना केली होती.
  • आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधी विनिमय दरांचे निरीक्षण करते आणि अशा राष्ट्रे निश्चित करते ज्यांना त्यांचा तूट वित्तपुरवठा संतुलित करण्यासाठी आर्थिक पाठबळाची आवश्यकता असते.